Een van de dingen waar Italianen bekend om staan is hun liefde voor goede espresso, die ze in 1 minuut staand aan de bar achterover slaan of thuis maken met een koffiepotje op het fornuis. Dit koffiepotje wordt moka of caffettiera genoemd of soms, naar het bekendste merk, ook wel Bialetti. Je kunt de moka’s in iedere supermarkt kopen, maar je hebt ook speciale moka-winkels, waar allemaal verschillende types, modellen en kleuren moka’s verkocht worden met alle bijbehorende accessoires, zoals vlamverdelers en speciale koffie. Alleen in Verona zijn er al vier moka-winkels van Bialetti, dus dat zegt wel genoeg over de populariteit.
Ik ben zelf geen grote koffiedrinker, maar zo af en toe een caffè macchiato (‘gevlekte koffie’, vanwege de melk) of een cappuccino (‘hoedje’, vanwege het schuim) gaan er bij mij wel goed in. Daarom leek het me leuk om ook eens te proberen thuis een echte Italiaanse koffie te zetten. Voor Christo hoeft koffie niet zo, dus heb ik een Mokina (mokaatje) gekocht, het kleinste formaat koffiepotje voor een half kopje lekker sterke espresso. Als ik daar sojamelk bij doe, heb ik precies één lekker klein kopje voor mezelf.
En ik ben zo gelukkig met mijn Mokina! Het water kookt zo snel dat ik inclusief voorbereiding nog geen tien minuten bezig ben om een heerlijk vers kopje koffie te zetten. Geen koffiefilters, koffiepads of andere overbodige rommel. Gewoon koffie met water, precies goed. Daarbij is hij zooo schattig! Misschien zie je het niet op de foto, omdat het kopje dat ernaast staat ook superklein is, maar de Mokina is echt de puppy van de koffiepotjes, je wilt er gewoon mee knuffelen.
Als eerste kwamen we erachter dat we twee jaar geleden, toen we nog niet zoveel Italiaans-skills hadden, per ongeluk caffè d’orzo hadden gekocht in plaats van gewone koffie. Caffè d’orzo wordt gemaakt van gerst in plaats van koffiebonen en is een cafeïnevrij alternatief voor koffie. Het gedraagt zich in een koffiepotje alleen compleet anders dan gewone koffie. Het zet veel meer uit, dus je moet maar de helft van de hoeveelheid in de moka doen, anders kan het kokende water zich er niet meer doorheen persen of krijgt de koffie een aangebrande smaak, omdat de moka te lang op het vuur moet staan om al het water omhooggeperst te krijgen. Oeps, wisten wij veel 😉
Bij de Mokina hadden we gelukkig niet twee jaar nodig om het probleem uit te vogelen, want het blijkt dat je een nieuwe moka gewoon wat strakker aan moet draaien om hem goed dicht te krijgen. Dus dat je denkt dat hij dicht zit en dan nog een tandje strakker. Dan gaat het prima. Andere tips die we kregen zijn om het gas eerst zo laag mogelijk te zetten en als de koffie eruit komt, het gas helemaal uit te zetten. En erin roeren als je veel kopjes hebt gezet, dan worden ze allemaal even sterk. Kijk, dat hadden we even nodig.
Als laatste wil ik het nog hebben over de Italiaanse koffiecultuur. Want over alles wat diepgeworteld is in de Italiaanse cultuur, hebben de Italianen hele sterke, door alle Italianen gedeelde meningen. Denk bijvoorbeeld aan pasta koken. Dat moet al dente gebeuren, met gezouten water en absoluut zonder olie aan het water toe te voegen. Je niet aan deze regels houden, is een onvergeeflijke zonde en geen haar op een Italiaans hoofd die eraan denkt om zich hier niet aan te houden.
Ter illustratie: toen Christo aan professor Luca vertelde dat er in Nederland mensen zijn die de pasta vast in het water gooien, terwijl het water nog niet kookt, was hij even stil. Daarna zei hij 'Ik had wel eens eerder gehoord dat mensen dit deden, maar eigenlijk geloofde ik niet dat die mensen echt bestonden.' Zo diep zit het dus. En dit geldt dus voor de regels over koffie en koffie zetten.
Regel 1 is dat je cappuccino drinkt bij het ontbijt en op geen enkel ander moment van de dag. In het weekend valt het uiterlijke cappuccino-tijdstip nog te rekken tot 12:00, maar geen minuut later, want anders kun je zelfs als toerist/buitenlander rekenen op opgetrokken wenkbrauwen bij het bestellen. Of je krijgt dat ze je drie keer vragen of ze je wel goed verstaan hebben en of je echt cappuccino bedoelt en niet espresso. Wil je dus een beetje blenden in de Italiaanse cultuur, dan kun je je cappuccinootje na het avondeten echt vergeten vanaf nu.
De volgende regel gaat over caffè americano, oftewel onze Hollandse gewone koffie, die ze hier maken door een espresso aan te lengen met heet water. Dit is niet zo erg als een cappuccino na het avondeten, maar het doet Italianen wel pijn in hun hart, zo’n heerlijke espresso verprutsen met een flats heet water. We hebben zelfs een keer gehad dat het letterlijk pijn deed toen de serveerster haar hand had gebrand bij het water koken, omdat nog nooit iemand in al die jaren dat ze daar werkte had gevraagd om een caffè americano. Oeps, sorry!
Er zijn ook regels over het koffiepotje zelf. De beste moka is gemaakt van accaio (staal) en die van aluminium is een tweederangs oplossing waar je nooit lekkere koffie mee zal kunnen zetten. Verder geldt: hoe ouder de moka, hoe waardevoller hij is. Tweedehands moka’s worden voor meer geld verkocht dan een gloednieuwe. De reden hiervoor is dat hoe vaker er koffie is gezet met een moka, hoe lekkerder het eindresultaat wordt. Is dat te bewijzen? Nee. Is het waar? Ja, absoluut, geen twijfel over mogelijk.
Ja leuk hè zo'n eenpersoonspotje! Wij hebben deze ook, en een iets grotere versie voor als we allebei koffie willen.
O leuk, Bonnie! Gebruiken jullie ze vaak?
Sowieso wel elk weekend! Doordeweeks drinken we eigenlijk alleen koffie op het werk. En we hebben sinds een tijdje ook een dolce-gusto-apparaat, maar die gebruiken we vooral voor bezoek dat graag wat minder sterke koffie drinkt.