Ook in de eeuwige stad blijft de tijd niet stilstaan. In de afgelopen jaren zijn er steeds meer projecten gestart om bezoekers dankzij digitale technieken een beter beeld te geven van hoe Rome er in de Romeinse tijd heeft uitgezien. Afgelopen maand was ik in Rome en heb ik twee van deze nieuwe attracties bezocht. Dankzij een virtual-reality-bril heb ik in het publiek gezeten bij een Romeinse paardenrace in het Circus Maximus, de grootste renbaan van het antieke Rome. Ook heb ik met lichtprojecties en geluidseffecten kunnen ervaren hoe het was om de thermen van een luxe Romeinse huis te bezoeken bij de Domus Romane in Palazzo Valentini. Zo had ik Rome nog nooit gezien!
Circo Massimo Experience
Het Circus Maximus is een groot leeg grasveld tussen de Palatijn en de Aventijn. Je kunt er lekker in het zonnetje zitten, voetballen en hardlopen, maar echt iets interessants is er niet te zien. Totdat je een VR-bril op je neus zet. Voor twaalf euro en het tijdelijk inleveren van je paspoort word je met een koptelefoon en een VR-bril losgelaten in een afgesloten gedeelte van het Circus Maximus. Zodra je binnenkomt, krijg je een korte inleiding over de locatie. Volgens de overlevering zou dit namelijk de plek zijn geweest waar Romulus de dochters van zijn buurvolk, de Sabijnen, had laten stelen: de Sabijnse Maagdenroof.
Pas honderden jaren later, in de 4e eeuw voor Christus, begon de bouw van de eerste, houten versie van het Circus Maximus. De paardenraces in het circus waren immens populair en naarmate de tijd vorderde werd het circus steeds groter en luxer uitgevoerd. Het kreeg versieringen zoals heiligdommen en twee obelisken, waarvan de eerste in 10 v. Chr. door keizer Augustus uit Egypte werd gehaald. In de tijd van keizer Claudius werden de eerste stenen tribunes gebouwd, maar dit mocht niet lang duren, want tijdens de brand van Rome in het jaar 64 werd het Circus Maximus volledig verwoest.
De Romeinen lieten zich hierdoor natuurlijk niet hun favoriete paardenraces door de neus boren en het Circus Maximus werd volledig in steen herbouwd. In 81 liet de senaat een indrukwekkende triomfboog voor keizer Titus toevoegen, waarvan de resten in 2015 teruggevonden zijn en die nu te bewonderen zijn op locatie.
Deze ontwikkelingen die het Circus Maximus door de eeuwen heen doormaakte zijn heel duidelijk weergegeven in virtual reality. Je kijkt eerst door de bril naar het lege grasveld en langzaam bouwt het getekende stadion zich voor je ogen op. Je ziet precies waar nieuwe toevoegingen geplaatst werden en hoe verwoestend de brand van Rome moet zijn geweest. Door je koptelefoon wordt je verteld wat je te zien krijgt en waar je op moet letten. Maar niemand verplicht je om een bepaalde richting op te kijken. Heb je geen zin om te zien hoe de triomfboog van keizer Titus gebouwd werd, maar wil je de baard van de Romein naast je bestuderen? Helemaal prima.
De VR-tour informeert je op een vermakelijke manier over de bouw van het stadion, de Romeinse paardenraces, de faciliteiten (van winkeltjes tot toiletten), het verval van het Circus Maximus in de middeleeuwen en het latere gebruik als landbouwgrond, industriegebied, woonwijk en evenemententerrein. Het leukste vond ik het laatste informatiepunt, waarbij je een digitale Romeinse paardenrace kan bijwonen. Juichende mensen om je heen, de snelheid waarmee de paarden langs je heen razen, de enorme omvang van het stadion: het was echt een ervaring die je moet meemaken.
Le Domus Romane di Palazzo Valentini
Achter de zuil van Trajanus, niet ver van het Forum Romanum, vind je Palazzo Valentini. Waar tegenwoordig dit imposante renaissancepaleis staat, stonden in de eerste eeuw na Christus luxe Romeinse woonhuizen. De resten daarvan liggen nog altijd onder de grond en dankzij speciaal gecreëerde lichtprojecties en geluidseffecten kun je ervaren hoe het er daar vroeger aan toe ging.
Met een klein groepje toeristen waagden we ons ondergronds. We werden gerustgesteld: straks zouden we over glasplaten lopen waaronder de Romeinse huizen te zien zouden zijn, maar geen zorgen: die platen zijn daar speciaal voor gemaakt. In de eerste kamer stapten we voorzichtig op de glasplaten en inderdaad, het ging goed. De eerste projectie begon en een Engelse vertelstem nam ons mee naar de Romeinse tijd, toen er hier een privé-badhuis stond. Met licht werd aangegeven waar we naar moesten kijken en met geluidseffecten kwam het geheel tot leven. Je zag het water golven in het zwembad, je hoorde de kinderen spelen en je waande jezelf even helemaal op een Romeinse pool party. Schitterend gedaan!
We kwamen door alle ruimtes van het badhuis van warm tot koud: het caldarium, het tepidarium en het frigidarium. Daarna bekeken we de woonruimtes met prachtige mozaïekvloeren, die op sommige plekken lomp doormidden waren gehakt door de fundamenten van het bovengrondse Palazzo. Maar dankzij de lichteffecten werd al die schade ongedaan gemaakt en konden we de mozaïekvloeren toch bewonderen zoals ze er toen waarschijnlijk hebben uitgezien. Je zag bijna geen verschil tussen echt mozaïek en mozaïek gemaakt van licht, zo goed liep het in elkaar over. Erg indrukwekkend.
Als bonus mochten we ook nog de zuil van Trajanus van heel dichtbij bekijken door een geheim deurtje dat vanuit de Romeinse huizen naar buiten leidde. Mooi om al die reliëfs van Trajanus die oorlog voert met de Daciërs ook een keer zo te zien dat je echt begint te herkennen wat erop staat. Een informatieve video vertelde ons daarna ook precies hoe ieder reliëf een andere fase van de oorlog uitbeeldt, iets waar ik me nog nooit in had verdiept.
Erg jammer dat we daarna klaar waren en de trappen weer moesten beklimmen naar de echte wereld. Maar wel een ervaring rijker en als ik ooit nog een keer met kinderen in Rome ben, dan weet ik in ieder geval waar we naartoe moeten.
Ik ben een fanatieke volger van ALLE informatie omtrent Italië, mijn dochter woont namelijk in Vercelli (Piemonte) !! Dus..........ik hou me aanbevolen voor alle informatie van dit schitterende land !!!! Overigens, compliment voor de, tot nu toe, aangeboden informatie.