Fotosynthese en mosjes

In mijn onderzoek kijk ik vooral naar de beschermingsmechanismen van planten tegen te veel licht, omdat te veel licht schadelijk is voor de plant en de groei drastisch kan beperken. Op dit moment ben ik bezig met een transformatie van mos en ik zat laatst een beetje te koekeloeren onder de microscoop. Ik zag allerlei mooi taferelen en pakte vliegensvlug mijn pijlsnelle telefoon om een paar foto’s te maken. Zie hierboven het resultaat van de magische ingezoomde wereld van mijn mosjes.

Veel mensen hebben op school geleerd dat planten licht gebruiken om koolstofdioxide en water om te zetten naar suikers en zuurstof, maar dit is slechts één vorm van fotosynthese. Er bestaan op aarde ontzettend veel organismen die lichtenergie opslaan in de vorm van chemische energie (suikers bijvoorbeeld), een paar voorbeelden: cyanobacterien, algen, mossen, planten en bomen. Er bestaan grote verschillen tussen hoe deze organismen licht verzamelen of omzetten, daarom wordt het vaak een beetje versimpeld. Er wordt gewerkt met modelorganismen die makkelijk en (redelijk) snel kunnen groeien in een laboratorium. Voor planten wordt er bijvoorbeeld veel gewerkt met Arabidopsis thaliana (zandraket), Nicotiana tabacum (tabaksplanten) of Physcomitrella patens (een mossoort). Ik werk veel met Arabidopsis en Physco.

Planten en mosjes zijn allebei geëvolueerd uit dezelfde voorouder. Deze gezamenlijke voorouder is geëvolueerd uit algen, maar heeft naast het oude fotosysteem, een nieuw systeem moeten ontwikkelen om op het land te kunnen overleven. Planten hebben alleen het nieuwere systeem gehouden, terwijl mos een mix van de fotosystemen heeft van algen en planten. Op die manier is mos dus een modelorganisme voor zowel planten als algen en daarom kunnen we het goed gebruiken o.a. om te bestuderen waarom planten tijdens de evolutie hebben ‘gekozen’ voor een ander fotosysteem dan algen.